Kıyı kayalık (yalıyar) yaşam alanları konusunda Türkiye’de 2 yerde araştırmamız oldu. Bu alanlar, Mersin’de Erdemli ilçe sınırları içindeki Kızkalesi ve Silifke ilçe sınırları içinde Boğsak’taydı.
Kızkalesi’nin 2 km batısında Akkum Limanı körfezi batısındaki yarımadada 27 Haziran 1988’de Fransız Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ve İspanyol Prof. Dr. Manuel Costa ile bir araştırmamız oldu. Bu araştırmamızda kıyı kayalıklarında 2 bitki topluluğu tespit ettik.
Bunlar;
1. Crithmo-Limonietum serotini
2. Rubio tenuifoliae-Pistacietum lentisci
Bu bitki topluluklarından 1’incisini, dünyada sadece Türkiye’nin Akdeniz kıyılarına özgü olarak bulmuştuk. Bu bitki topluluğunu, Akdeniz kıyılarında Mersin’de Kızkalesi (Erdemli) ve Boğsak (Silifke) kıyılarında bulduk. Bitki topluluğu, dalgalar ile tuz ve kumun geldiği kıyıdaki kalker kayalıklarda gelişiyor.
Bu bitki topluluklarından 2’ncisini dünyada ilk kez Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde tespit ettikten sonra Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında da tespit ettik. Bu bitki topluluğunu Mersin (Erdemli, Kızkalesi, Susanoğlu) ve Antalya’da (Manavgat, Kemer, Göynük) bulduk. Bitki topluluğu, kıyı kayalıklarının bittiği yerden itibaren başlamaktadır. Bu kuşakta rüzgârla birlikte dalgaların tuzu da geldiğinden bitki topluluğundaki çalıların denize bakan tarafları deforme olmuştur.
Google Earth uydu görüntülerini incelediğimizde araştırma yaptığımız kayalıkların hemen gerisinde Ayanos tatil köyü ve birçok binanın yapıldığını görüyoruz. Bu binalar kıyı kayalıklarının hemen bitiminden itibaren yapıldığı için, 2’nci bitki topluluğunu tamamen yok olduğunu görüyoruz. Ayrıca bazı yerlerde kayalıkların betonla doldurulup kıyıya inişin kolaylaştırıldığını ve kıyıda kayık ve motorlar için küçük iskelelerin yapılması ile 1’inci bitki topluluğunun da bazı yerlerde yok edildiğini anlıyoruz.
Mersin-Gazipaşa arasında sık rastladığımız kıyı kayalıklarında yapılaşmalara da sık rastlıyoruz. Örneğin Kızkalesi batısındaki küçük yarımadalarda Osiris Village, İzciler Tesisi, Karayolları Kamping gibi tesisler kıyı kayalıkları üstünde veya kenarlarında yapılmış.
Türkiye’de doğa koruma alanları bölgesel özellikler dikkate alınarak tespit edildiğinden, yaşam alanları (ekosistem) çeşitliliğinin korunması hiç gündeme gelmemekte. Bu çerçevede birçok yaşam alanı Türkiye’nin gündemine gelmeden yok olmaya devam etmekte.
Türkiye’deki kıyı yaşam alanlarından kıyı tuzcul alanları en az yer kaplayan idi ve bu yaşam alanları önce DSİ’nin ıslah dedikleri projelerle ve daha sonra yapılaşmalarla nerede ise tamamen yok edildi. İkinci derecede az olan kıyı yaşam ortamı kıyı kumulları idi. Kıyı kumullarımız da büyük bir hızla yok edilme sürecinde. Bugüne kadar korunması konusunda adım atılmayan yaşam ortamlarımızdan birisi de kıyı kayalıklarıdır. Kıyı kayalık yaşam ortamlarımız da yine hızla yok edilmekte. Bu yok edilişlerden habersiz olanlar ise kıyılardan sorumlu olan Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’dır. Bu bakanlıklarda her türlü görev için elemanlar vardır ama Türkiye’nin korunması gereken yaşam ortamları hangileridir, buralar nasıl korunur, korumanın takibi nasıl yapılır gibi konularda bilgileri ve elemanları yoktur. |