KUMULLARDA JEOLOJİK ARAŞTIRMALAR

http://www.haberanaliz.net/article_detail.php?article_id=1550

Türkiye kıyı kumullarında birçok bilim dalında bilim adamlarınca yeterli sayıda olmasa da birçok araştırma yapılmaktadır. Kumullarda bu çerçevede yapılan bilimsel araştırmalardan birisi de yer bilimleri (jeoloji) konusundadır.

Kıyı kumullarında ana bilim dallarına göre jeoloji konusunda yapılan araştırmalar şunlar:

Ekonomik jeoloji: Bu konudaki araştırmalar Sakarya (Karadeniz kıyı kumullarında titan), Kırklareli (İğneada) ve İstanbul (Kilyos) kıyı kumullarında feldspat için yapılmış.
Hidrojeoloji: Bu konudaki araştırmalar Hatay (Erzin ve Dörtyol), Adana (Yumurtalık), İzmir (Selçuk), Çanakkale (Kavak çayı) ve Sakarya (Karasu) kıyı kumullarında yapılmış.
Mineraloji: Bu konudaki araştırmalar Çanakkale (Gelibolu) ve Bursa (Karacabey) kıyı kumullarında yapılmış.
Paleocoğrafya: Bu konudaki araştırmalar Hatay (Asi nehri deltası), Adana (Ceyhan ve Seyhan deltaları), Mersin (Göksu nehri deltası ve Berdan nehri ağzı), Antalya (Side, Karpuz çayı deltası, Finike, Kumluca, Kale, Eşen çayı ağzı ve Teke yarımadası), Muğla (Dalaman ve Hisarönü ile Gökova körfezleri), Aydın (B. Menderes deltası), İzmir (K. Menderes deltası), Çanakkale (Truva), Edirne (Meriç deltası), Bursa (Kocasu deltası) ve Sinop (Akliman) kıyı kumullarında yapılmış.
Petrografi: Bu konudaki araştırmalar Çanakkale (Saros körfezi), Kırklareli (İğneada) ve İstanbul (Kilyos) kıyı kumullarında yapılmış.
Sedimantoloji: Bu konudaki araştırmalar Mersin (Tarsus nehri ağzı ve Göksu deltası), Antalya (Antalya havzası, Demre çayı ve Eşen çayı ağzı), Muğla (Gökova körfezi, Akyaka ve Ölüdeniz), Aydın (B. Menderes deltası), İzmir (Pamucak kumulu), Balıkesir (Edremit körfezi), Çanakkale (Geyikli ve Saros körfezi), Bursa (Kocasu ile Gönen deltaları ve Bandırma-Karacabey arası), Kırklareli (İğneada), İstanbul (Kilyos ve Ağva),  Kocaeli (Derince), Sakarya (Kefken-Ereğli arası) ve Zonguldak (Filyos çayı ağzı) kıyı kumullarında yapılmış.
Plaserler konusunda Trakya’nın Karadeniz kıyı kumullarında, Fosil kumullar konusunda İzmir (Çeşme) ve Çanakkale (Bozcaada) kıyı kumullarında, Ağır mineraller konusunda ise Mersin (Susanoğlu), Antalya (Alanya) ve Marmara denizi kıyı kumullarında araştırmalar yapılmış.
Stratigrafi: Bu konudaki araştırmalar Mersin (Tarsus), İzmir (K. Menderes deltası) ve Çanakkale (Truva ve Saros körfezi) kıyı kumullarında yapılmış.
Yapısal jeoloji: Tektonik konusunda araştırma İzmir (K. Menderes deltası) kıyı kumulunda yapılmış.
Genel jeoloji: Bu konudaki araştırmalar Hatay (Asi deltası, Burnaz ve Erzin), Adana (Yumurtalık ve Akyatan), Mersin (Berdan ağzı, Tarsus çayı ağzı ve Göksu deltası), Antalya (Boğaçay ağzı, Karpuz çayı, Evrenseki kıyısı, Manavgat, Side, Konyaaltı, Finike, Demre, Kumluca ve Eşen çayı ağzı), Muğla (Dalaman, Dalyan, Ölü deniz ve Gelemiş ovası), Aydın (B. Menderes deltası ve Kuşadası), İzmir (Selçuk ve Çeşme), Balıkesir (Edremit körfezi ve Gönen çayı ağzı), Çanakkale (Tuzla deltası ve Saros körfezi), Edirne (Mecidiye ve Meriç deltası), Tekirdağ (Şarköy), Bursa (Kocasu deltası), İstanbul (Kilyos ve Ağva), Sakarya (Sakarya deltası), Sinop (Akliman), Samsun (Kızılırmak deltası ve Terme) kıyı kumullarında yapılmış.
Jeolog, Hidrojeolog, Mineralog, Petrograf, Sedimantolog ve Jeomorfologlar kıyı kumullarındaki jeoloji araştırmalarına büyük katkılar yapmışlardır. Ancak Türkiye’de mevcut 28 kıyı ili ile yukarıdaki listede araştırma yapılan iller karşılaştırıldığında kıyı kumullarında jeolojik araştırmalar konusunda daha yapılacak çok araştırmaya ihtiyaç olduğu görülecektir.
Kıyı kumullarında yaptıkları hizmetlerden dolayı jeologlara teşekkür borçluyuz. Ancak jeologlara bir de eleştirimiz olacak. Türkiye kıyı kumulları yağmalanırken kıyı kumullarında bu kadar araştırma yapan jeologları kumulların korunması konusundaki etkinliklerde göremiyoruz. Örneğin jeologların bilimsel yayın dışında geniş halk kitlelerine ulaşacak medyada yazılarını bulamıyoruz.
Prof. Dr. Turhan USLU
www.turhanuslu.net