|
TÜRKİYE SUCUL YAŞAM ORTAMLARI
https://www.haberanaliz.net/makale/turkiye-sucul-yasam-ortamlari-1648
Dünya’da yaşayan canlılar genelde dünyadaki çeşitli yaşam ortamlarına uyum sağlamışlar ve buralarda yaşamaktalar. Bu yaşam ortamlarına “ekosistem” demekteyiz. Tüm yaşam ortamları genelde “karasal” ve “sucul” yaşam ortamları şeklinde 2 büyük grup altında toplanır. Yaşam ortamları; bitki coğrafyası, bitki ekolojisi, biyocoğrafik, ekolojik, fizyografik, hayvan coğrafyası, jeolojik ve toprak açılarından sınıflandırılırlar. Türkiye büyük bir coğrafi alan kaplaması, 3 kıtanın buluştuğu yerde olması, topoğrafyası ve kıyılarının uzunluğu ile çok çeşitli yaşam ortamlarına sahiptir.
Türkiye sucul yaşam ortamları 3 büyük grup altında toplanır.
- Tatlısu yaşam ortamları
- Denizel yaşam ortamları
- İnsan yapımı sucul yaşam ortamları
TATLISUYAŞAM ORTAMLARI
- Akarsu (Stream):Yeryüzünde akan bir su kütlesi (nehir veya dere gibi).
- Bataklık (Bogs):Biriken bitki materyali bakımından zengin, genellikle açık su kütlesini çevreleyen ve karakteristik bir floraya (sazlar, heath ve Sphagnum gibi) sahip, zayıf drene edilmiş, genellikle asidik bir alan).
- Bataklık (Marsh):Genellikle monokotiledonlarla (çimenler veya kuyruklar gibi) karakterize edilen yumuşak, nemli bir toprak.
- Bataklık (Swamp): Sulak alanlar genellikle kısmen veya aralıklı olarak su ile kaplıdır. Özellikle odunsu bitki örtüsünün hâkim olduğu bir alan.
- Göl (Lake): Toprakla çevrilmiş geniş bir su alanı.
- Nehir (River):Genellikle önemli hacimde doğal bir su akışı var.
- Nehir kıyısı bitki örtüsü (Riverine):Bir nehrin kıyısında yaşayan veya yer alan arazi.
- Subasar orman, Longoz ormanı, Taşkın ovası (Floodplain forest):Nehir çok dolu olduğunda genellikle su basmış bir nehrin yakınındaki düz bir arazi alanı.
DENİZEL YAŞAM ORTAMLARI
- Delta: Nehirler sularını ve tortularını okyanus, göl veya başka bir nehir gibi başka bir su kütlesine boşaltırken oluşan sulak alanlardır.
- Deniz (Sea): Bir okyanusun daha küçük bir parçasıdır.
- Deniz çayırı yatakları (Seagrass beds, seagrass meadows): Deniz çayırları tarafından oluşturulan bir sualtı ekosistemidir. Deniz çayırları, sığ kıyı sularında ve haliçlerin acı sularında bulunan deniz (tuzlu su) bitkileridir. Deniz otları, sapları ve uzun yeşil, çim benzeri yaprakları olan çiçekli bitkilerdir.
- Gelgit arası (Intetidal): Düşük ve yüksek gelgit çizgileri arasında organizmaların yaşadığı yer. Düşük gelgitte intertidal açığa çıkar, yüksek gelgitte ise intertidal su altındadır.
- Haliç (Estuary): Bu geniş tanım ayrıca fiyortları, lagünleri, nehir ağızlarını ve gelgit akarsularını da içerir. Bir haliç, açık deniz ile bağlantısı olan dinamik bir ekosistemdir.
- Kapalı deniz (Enclosed seas): İki veya daha fazla devletle çevrili ve başka bir denize veya okyanusa dar bir çıkış yolu ile bağlı bir körfez, havza veya denizdir ...
- Kıta sahanlığı (Continental shelves): Kıtasal bir kara kütlesinin kenarını oluşturan kıtasal kabuğun geniş, nispeten sığ bir denizaltı terasıdır.
- Kıyı (Littoral): Deniz veya göl kıyısı.
- Koy (Bay): Karanın içe doğru büküldüğü geniş bir deniz girişi.
- Lagün (Lagoon): Resifler, bariyer adaları veya bir bariyer yarımadası ile daha büyük bir su kütlesinden ayrılmış sığ bir su kütlesidir.
- Mercan kayalığı (Coral reef): Mercanları ile karakterize edilen bir sualtı ekosistemidir. Resifler, kalsiyum karbonat tarafından bir arada tutulan mercan polip kolonilerinden oluşur. Mercan resiflerinin çoğu, polipleri gruplar halinde kümelenen taşlı mercanlardan inşa edilmiştir.
İNSAN YAPIMI SUCUL YAŞAM ORTAMLARI
- Kanal (Canal): Su yolları, kanalları veya yapay su yolları.
- Küçük göl (Pond): Gölet. Su dolu alan. Doğal veya yapay olabilir.
- Rezervuar (Reservoir):Su kaynağı olarak kullanılan büyük bir doğal veya yapay göl.
- Su kültürü (Aquaculture):Özellikle insan tüketimi için su organizmalarının yetiştirilmesi için kontrollü bir süreçtir.
- Sulama kanalı (Irrigation canal): Su kaynağından bir veya daha fazla çiftliğe su iletmek için bir sulama kanalı.
Prof. Dr. Turhan USLU
www.turhanuslu.net |