Tuzla kıyı kumulu, Adana ili, Karataş ilçesi, Tuzla Bucağı sınırları içindedir. Kumulun batısında Tuzla Gölü ve doğusunda Akyatan Gölü bulunmaktadır. Kumul, Tuzla Beldesi ile
İnnaplıhüyüğü Köyü arasında yer alır. Kumulun kuzeyindeki yerleşim yerleri Çavuşlu ve Karagöçer köyleridir. Kumulun doğusundaki yerleşim yeri İnnaplıhüyüğü Köyüdür. Kumulun batısındaki yerleşim yerleri Tuzla Beldesi, Hasırağacı ve Tuzkuyusu köyleridir. Kumulun orta bölgesindeki yerleşim yerleri ise Sarımsaklı ve Tabur köyleridir.
Tuzla kıyı kumulu Seyhan deltası kıyı kumul yaşam ortamı içinde bulunur ve bu kumul deltanın güneyindedir. Bu alanda Seyhan nehrinin eski yatağı da bulunmaktadır. Yani bu alanda kıyı kumulu, tuzlu topraklar, acı su, göl ve akarsu gibi çeşitli yaşam ortamları bulunmaktadır.
Tuzla kumulunu da içine alan Akyatan kumuluna ilki 19 Haziran 1978’de olmak üzere birçok seyahatim oldu. Bu seyahatlerimiz içinde 22 Haziran 1988’de kıyı bitki örtüsü uzmanları Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ve Prof. Dr. Manuel Costa ile yaptığımız seyahat en önemli olanıdır.
Tuzla kumulu ve çevresindeki Akyatan kumulunda 164 bitki türü tespit ettik. Tuzla kumulu bitki örtüsü ise 10 bitki topluluğuna (birliği) sahiptir. Bunlar;
Kıyı kumullarında;
1. Salsolo – Cakiletum aegyptiacae
2. Ipomoeo stoloniferae – Sporoboletum virginici
3. Ipomoeo stoloniferae – Elymetum farcti
4. Cyperus capitatus bitki grubu
Kıyı tuzcul topraklarda;
5. Puccinellio – Arthrocnemetum perennis
6. Arthrocnemetum fruticosi
7. Aeluropetum littoralis
8. Suaedo – Salicornietum patulae
9. Cresso creticae – Hordeetum marini
10. Arthrocnemo – Halocnemetum strobilacei
Bu bitki topluluklarından;
1. Ipomoeo stoloniferae – Sporoboletum virginici
2. Ipomoeo stoloniferae – Elymetum farcti
3. Cresso creticae – Hordeetum marini
ilk kez Türkiye kıyılarında tespit edilmiş olup bunlar dünyada sadece Türkiye kıyılarında olan bitki topluluklarıdır.
Puccinellio – Arthrocnemetum perennis bitki topluluğu Türkiye’de sadece Tuzla kumulunda tespit edilen bir bitki topluluğudur.
Arthrocnemo – Halocnemetum strobilacei bitki topluluğu Türkiye’de sadece Tuzla ve Mersin ilindeki Göksu Deltası’nda bulunmaktadır.
Bölgedeki Tuzla Gölü doğal sit alanıdır. Ayrıca Tuzla ve Akyatan Gölleri Önemli Kuş Alanlarıdır. Ancak Tuzla kıyı kumulu için herhangi bir koruma statüsü bugüne kadar getirilmemiştir. Çok önemli biyolojik zenginliklerin olduğu bu kumul sahası hızlı bir yok edilme işlemine tabi tutulmuştur. Önce YD4 Drenaj Kanalı buradan geçirilerek bu alandaki tuzlu topraklar yıkanmış ve ardından hızla bu alan tarım alanlarına dönüştürülerek bu yaşam ortamı yok olma aşamasına getirilmiştir. Bu alanın kıyılarında ise yazlık ev inşaatları başlamıştır. 1988 yılında yabancı uzmanlar ile yaptığımız araştırmada Akdeniz kıyılarında korunması gereken 6 alandan biri Tuzla’yı da içine alan Akyatan kumuludur. Ancak kıyı kumullarında bulduğumuz biyolojik zenginliklerimiz bugüne kadar herhangi bir bilimsel koruma getirilmediği için giderek yok olmaktadır. Yaptığımız araştırmalara ait yayınlar giderek tarihi bir belge hüviyeti kazanmakta ve geçmişte Türkiye kıyılarında bulunan biyolojik zenginliklerimize ait belgeler olmuştur. Tesadüfen kıyı köşede kalan son biyolojik zenginliklerimizin varlıklarının devamı ise mümkün görülmemektedir. Bu süreçten habersiz veya haber verildiğinde lakayt kalan Çevre Bakanlığının şimdiki ve geçmişteki yetkilileri muhakkak ki gelecekte hayırla yâd edilmeyeceklerdir.
PROF. DR. TURHAN USLU - turhanuslu@turhanuslu.net |